Chỉ số EPS trong chứng khoán là gì? Chỉ số EPS bao nhiêu là tốt?

Chỉ số EPS là một trong những chỉ số tài chính quan trọng giúp các nhà đầu tư trên thị trường chứng khoán có thể đánh giá hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp, từ đó đưa ra quyết định đầu tư cổ phiếu phù hợp. Vậy chỉ số EPS là gì? Có công thức tính như thế nào? EPS có bao nhiêu loại? Cần lưu ý những gì khi sử dụng EPS? Bài viết dưới đây sẽ cung cấp tất cả những thông tin liên quan đến chỉ số này đến với các bạn.

1. Chỉ số EPS là gì?

Chỉ số EPS (Earnings Per Share), là phần lợi nhuận sau thuế của một cổ phiếu đang được lưu hành trên thị trường.

EPS được dùng để đánh giá hiệu quả và tính khả thi của một dự án hoặc doanh nghiệp. EPS có ý nghĩa như sau:

• EPS phản ánh tình trạng kinh doanh của một doanh nghiệp đang tốt hay xấu để giúp các nhà đầu tư dễ dàng đưa ra lựa chọn khi đầu tư cổ phiếu.
•  Đối với những doanh nghiệp cùng ngành, chỉ số EPS có thể được sử dụng làm một tiêu chí để so sánh hoạt động kinh doanh. 
•  Là chỉ số tiền đề tính toán cho các chỉ số tài chính khác như P/E, ROE,…

2. Công thức tính EPS

EPS = (Lợi nhuận sau thuế – Cổ tức cổ phiếu ưu đãi) / Tổng số cổ phiếu bình quân đang lưu hành

Một số nhà đầu tư thường sẽ tính EPS bằng cách chia lợi nhuận sau thuế mà công ty kiếm được trong một kỳ báo cáo (quý hoặc năm) với tổng số cổ phiếu hiện đang được lưu hành của công ty trong cùng kỳ mà không trừ đi cổ tức cổ phiếu ưu đãi.

Ví dụ: Công ty N có lợi nhuận sau thuế năm 2022 là 600 tỷ đồng, trích quỹ khen thưởng phúc lợi theo quyết định của đại hội cổ đông là 30 tỷ đồng. Trong năm 2022, Công ty có 300 triệu cổ phiếu đang lưu hành.

Theo công thức tính ta có:

EPS = (600.000.000.000 – 30.000.000.000) / 300.000.000 = 1900 đồng 

Vậy lợi nhuận trên mỗi cổ phiếu lưu hành năm 2022 của công ty N là 1900 đồng.

Tuy nhiên, một số nhà đầu tư sẽ không trừ trích quỹ khen thưởng phúc lợi khi tính EPS. Để đơn giản hơn họ sử dùng công thức sau: 

Lợi nhuận sau thuế / Tổng cổ phiếu đang lưu hành. 

Do đó EPS năm 2022 trong trường hợp này sẽ là: 

600 tỷ / 300 triệu cổ phiếu = 2000 đồng.

Có thể thấy EPS trong cách tính này lớn hơn công thức thông thường, chỉ số EPS sẽ tăng lên và có sự khác nhau. Do đó, các nhà đầu tư chứng khoán cần sử dụng công thức phù hợp với từng tình huống, để có thể định giá doanh nghiệp chính xác nhất.

3. Có bao nhiêu loại EPS?

Chỉ số EPS được chia làm 2 loại, bao gồm: EPS cơ bản và EPS pha loãng.

3.1 EPS cơ bản

là chỉ số lợi nhuận của một cổ phiếu thông thường, có công thức tính như sau:

EPS cơ bản = (Thu nhập ròng –  Cổ phiếu cổ tức ưu đãi) / Số lượng cổ phiếu bình quân đang lưu hành

3.2 EPS pha loãng

là chỉ số nhằm điều chỉnh rủi ro pha loãng lợi nhuận cổ phiếu khi doanh nghiệp phát hành cổ phiếu ưu đãi, trái phiếu chuyển đổi, ESOP,…

EPS pha loãng = (Thu nhập ròng – Cổ tức cổ phiếu ưu đãi) / (Số lượng cổ phiếu đang lưu hành + Số lượng cổ phiếu chuyển đổi)

Chỉ số EPS pha loãng có độ chính xác cao hơn chỉ số cơ bản, nó phản ánh được những biến cố làm thay đổi cổ phiếu của doanh nghiệp trong tương lai.

Vì thế các nhà đầu tư nên dùng cả hai loại EPS để có được góc nhìn tổng thể và bao quát hơn về lợi nhuận sau thuế của cổ phiếu.

4. Chỉ số EPS bao nhiêu thì nên đầu tư

Sau khi đã tìm hiểu về EPS, bạn có biết đâu là một chỉ số EPS tốt khi quyết định đầu tư một cổ phiếu hay không?

Theo các chuyên gia đầu tư chứng khoán lâu năm, một công ty sẽ được đánh giá cao khi có EPS lớn hơn 1500 hoặc nhỏ nhất là 1000. Tuy nhiên chỉ số EPS này phải luôn được duy trì sự tăng trưởng trong nhiều năm và có xu hướng tăng trong tương lai. Như vậy mới có thể đánh giá được tình hình hoạt động của doanh nghiệp từ đó đưa ra quyết định đầu tư.

Khi chỉ số EPS giảm đồng nghĩa với nhà đầu tư sẽ gặp nhiều rủi ro khi đầu tư chứng khoán, bởi vì hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp có vấn đề và không tốt.

Bên cạnh đó, giá cổ phiếu bị ảnh hưởng bởi thu nhập của doanh nghiệp, thu nhập tăng khiến giá cổ phiếu tăng khi đó các nhà đầu tư sẽ kiếm được tiền. Một công ty có thu nhập cao trên mỗi cổ phiếu đồng nghĩa với việc công ty có nhiều tiền hơn để tái đầu tư vào kinh doanh hoặc phân phối cho cổ đông dưới hình thức trả cổ tức. Người hưởng lợi sẽ là các nhà đầu tư.

5. Cách đọc EPS cho người mới đầu tư

Có 2 cách đơn giản để có thể xem chỉ số này của cổ phiếu cho những nhà đầu tư mới như sau:

Cách 1: Xem chỉ số EPS trên các sàn giao dịch chứng khoán

• Bước 1: Mở bảng giá giao dịch chứng khoán trực tuyến
• Bước 2: Tìm kiếm tên công ty hoặc mã cổ phiếu bạn muốn xem
• Bước 3: Xuất hiện biểu đồ và chỉ số EPS 4 quý của cổ phiếu

 Cách 2: Xem chỉ số EPS trên các trang web tài chính trực tuyến như: mbs, vietstock, cafeF,…

• Bước 1: Truy cập trang web
• Bước 2: Nhập tên công ty hoặc mã chứng khoán vào thanh tìm kiếm
• Bước 3: Chỉ số EPS và các chỉ số tài khác điều được biểu thị

6. Nhược điểm của chỉ số EPS trong chứng khoán

Chỉ số EPS được sử dụng rộng rãi và phổ biến trong các báo cáo tài chính của công ty, nó dùng để đánh giá khả năng sinh lời của một cổ phiếu sau thuế. Tuy nhiên vẫn còn nhiều hạn chế còn tồn đọng của chỉ số này mà các nhà đầu tư cần lưu ý để tránh rơi vào những tình huống khó khăn:

• Trong một số trường hợp khi EPS âm thì công thức P/E hoàn toàn mất ý nghĩa. Do đó, doanh nghiệp phải sử dụng một công cụ khác để đánh giá khả năng sinh lời của cổ phiếu. 
• Khi hoạt động kinh doanh biến động thì chỉ số EPS sẽ bị bóp méo. Những biến động đó có thể là công ty hoạt động trong các lĩnh vực có nhiều biến động, công ty bán tài sản,… 
• Nếu công ty phát hành thêm cổ phiếu phổ thông, trái phiếu chuyển đổi hoặc cổ phiếu ESOP thì chỉ số EPS sẽ giảm. Lúc này, các nhà đầu tư dễ gặp rủi ro và bị giảm lợi nhuận từ cổ phiếu. 
• Các nhà đầu tư cũng có thể gặp rủi ro khi mua cổ phiếu của công ty có lợi nhuận ảo bằng cách tăng các khoản phải thu và hàng tồn kho. 

Như vậy bài viết trên đã mang đến cái nhìn tổng quan nhất về chỉ số EPS trong chứng khoán. Hy vọng những thông tin này sẽ là hành trang hữu ích cho các nhà đầu tư trong tương lai. Nếu muốn hiểu rõ được thị trường đầu tư một cách chính xác và cụ thể hơn. Các nhà  đầu tư nên tìm hiểu thêm các khái niệm liên quan như ROE, ROA, P/E,… để nắm được kiến thức về tài chính cũng như đầu tư từ đó có thể thành công hơn trong những giao dịch của mình.

Đọc thêm:

• Cổ phiếu đầu cơ là gì
• Cổ phiếu ESOP là gì
• Cổ phiếu giá trị là gì
• Cổ phiếu Midcap là gì
• Cổ phiếu Blue chip

Đặng Trọng Khang

Tôi là Đặng Trọng Khang, người sáng lập & chia sẻ Phương Pháp Đầu Tư Chứng Khoán Theo LUẬT NHÂN QUẢ (Causality Investing). Một hệ thống mang tính ứng dụng rất cao và dễ dàng áp dụng, giúp mọi Nhà Đầu Tư đạt được thành công trong thị trường.