Cổ phiếu ưu đãi là một trong những thuật ngữ phổ biến cần phải nắm rõ. Tuy nhiên một số nhà đầu tư mới chưa thực sự rõ và cảm thấy lạ lẫm với khái niệm này. Cổ phiếu ưu đãi là gì? Có các loại cổ phiếu ưu đãi nào? Cách tính cổ tức của cổ phiếu ưu đãi như thế nào? Cùng tìm hiểu đầy đủ về cổ phiếu ưu đãi qua bài viết này.
1. Cổ phiếu ưu đãi là gì?
Cổ phiếu ưu đãi (Preferred Stock) là loại cổ phiếu thường mà người sở hữu sẽ là một trong những cổ đông (cổ đông ưu đãi) của công ty, được hưởng một số ưu đãi nhất định. Cổ đông ưu đãi có thể được ưu tiên nhận cổ tức, biểu quyết hoặc hoàn lại một phần vốn góp từ công ty phát hành.
Có thể nói cổ phiếu ưu đãi là một loại cổ phiếu đặc biệt trong công ty cổ phần. Tuỳ thuộc vào từng loại cổ phiếu ưu đãi mà người nắm giữ sẽ được hưởng một số đặc quyền. Hoặc bị hạn chế một số quyền so với cổ đông phổ thông.
2. Phân loại cổ phiếu ưu đãi
Có nhiều loại cổ phiếu ưu đãi, mỗi loại lại đem đến cho nhà đầu tư sở hữu nó các quyền và nghĩa vụ khác nhau. Theo Khoản 2 Điều 114 Luật Doanh Nghiệp 2020 quy định có 4 loại cổ phiếu ưu đãi như sau:
2.1 Cổ phiếu ưu đãi cổ tức
Người nắm giữ cổ phiếu ưu đãi cổ tức sẽ được chia cổ tức với phần trăm cao hơn mức phổ thông. Phần trăm này sẽ là cố định và không bị ảnh hưởng bởi tình hình kinh doanh của công ty. Nói cách khác, cổ tức của loại cổ phiếu ưu đãi này gồm cổ tức cố định và cổ tức thưởng. Cổ tức cố định là khoản cố định được chi trả dù có tăng hay giảm doanh thu, lợi nhuận. Còn về cổ tức thưởng thì được tính theo các thông tin được ghi rõ ràng trên cổ phiếu.
Cổ đông ưu đãi sở hữu cổ phiếu này không được tham dự Họp Hội đồng cổ đông. Đồng thời không có quyền biểu quyết, đề cử các vị trí Hội đồng quản trị và Ban kiểm soát.
Nếu công ty bị giải thể hay phá sản thì cổ đông có thể nhận lại phần tài sản tương ứng với cổ phần sau khi thanh toán các khoản nợ và cổ phiếu ưu đãi hoàn lại.
2.2 Cổ phiếu ưu đãi hoàn lại
Đây là loại cổ phiếu mà người sở hữu sẽ được hoàn lại vốn góp:
- Tuỳ theo yêu cầu của người nắm giữ cổ phiếu
- Tuỳ theo điều kiện đề ra trên cổ phiếu
- Cổ phiếu ưu đãi hoàn lại có quyền ưu tiên được hoàn lại một phần vốn góp trước nếu công ty bị giải thể hay phá sản.
Tuy nhiên, hạn chế của cổ phiếu ưu đãi hoàn lại giống với cổ phiếu ưu đãi cổ tức. Rằng là cổ đông không có quyền tự quyết, dự đại hội cổ động hoặc đề cử người vào hội đồng quản trị.
2.3 Cổ phiếu ưu đãi biểu quyết
Nếu hạn chế của hai cổ phiếu trên là quyền hạn biểu quyết thì đây là ưu tiên của loại cổ phiếu này. Người nắm giữ cổ phiếu sẽ có số phiếu biểu quyết cao hơn so với cổ phiếu thông thường. Số phiếu biểu quyết này được quy định trong Điều lệ công ty.
Với hình thức này, các cổ đông có quyền:
- Quyền sử dụng số phiếu biểu quyết để thể hiện quan điểm về các vấn đề thuộc thẩm quyền của Đại hội cổ đông.
- Các quyền khác tương tự như cổ đông phổ thông (ngoại trừ trường hợp chuyển nhượng cổ phần ưu đãi biểu quyết).
Tuy nhiên, hạn chế của cổ phiếu này là cổ đông không có quyền tự do chuyển nhượng cổ phần cho người khác. Mà chỉ có Tổ chức Chính phủ uỷ quyền và cổ đông sáng lập mới có quyền nắm giữ và nhận chuyển nhượng cổ phiếu này.
Cổ phiếu ưu đãi biểu quyết của cổ đông sáng lập chỉ có hiệu lực 3 năm kể từ ngày công ty được cấp Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp. Trong thời gian 3 năm này, cổ đông không được quyền chuyển nhượng cổ phiếu cho bất kỳ ai. Sau 3 năm, cổ phiếu ưu đãi biểu quyết của các cổ đông sáng lập sẽ được chuyển đổi thành cổ phiếu phổ thông.
2.4 Các cổ phiếu ưu đãi khác theo điều lệ công ty
Ngoài ba loại cổ phiếu ưu đãi được pháp luật quy định, các cổ đông của công ty cũng có quyền bàn bạc, thỏa thuận phát hành thêm các loại cổ phiếu ưu đãi khác. Đây tùy thuộc vào tình hình hoạt động của công ty và do các điều lệ của công ty quy định. Từ đó đặt ra các quyền hạn ưu đãi riêng đến với các cổ đông.
>> Xem thêm:
3. Ưu và nhược điểm khi đầu tư cổ phiếu ưu đãi
Đầu tư vào chứng khoán, đặc biệt là cổ phiếu có thể đem lại lợi ích nhưng cũng nhiều rủi ro. Vậy đối với hình thức đầu tư cổ phiếu ưu đãi này thì có những ưu và nhược điểm gì? Cùng tìm hiểu ngay nhé.
3.1 Ưu điểm của cổ phiếu ưu đãi
Chắc chắn rằng cổ phiếu ưu đãi có những vai trò và lợi ích quan trọng. Không chỉ với nhà đầu tư mà còn đối với công ty cổ phần phát hành.
3.1.1 Đối với nhà đầu tư
Khi sở hữu cổ phiếu ưu đãi thì nhà đầu tư sẽ được coi là một cổ đông ưu đãi của công ty. Đồng thời được hưởng mức cổ tức với tỷ lệ cao hơn so với cổ đông phổ thông. Ngoài ra lại càng không bị phụ thuộc bởi kết quả kinh doanh của công ty.
Người sở hữu cổ phiếu ưu đãi còn có quyền được lấy lại phần vốn góp của mình trong trường hợp công ty giải thể hoặc phá sản trước cổ đông phổ thông.
Có quyền được ưu tiên biểu quyết và biểu quyết có giá trị hơn cổ phiếu phổ thông.
Ngoài ra, cổ phiếu ưu đãi cũng có thể linh hoạt chuyển đổi từ cổ phiếu ưu đãi sang cổ phiếu phổ thông (sau 3 năm). Từ đó giúp nhà đầu tư có thể tự do chuyển nhượng để kiếm được lợi nhuận. Đặc biệt khi giá của cổ phiếu đó có xu hướng tăng trên thị trường chứng khoán. Thì lợi nhuận thu được sẽ khá là đáng kể.
3.1.2 Đối với công ty cổ phần
Cổ phiếu ưu đãi giúp công ty dễ dàng huy động và thu hút thêm nguồn vốn cho hoạt động kinh doanh.
Ngoài ra, công ty hoàn toàn có quyền mua lại cổ phiếu ưu đãi. Trong trường hợp chi phí cho việc trả các quyền lợi cho người sở hữu đạt mức độ cao.
3.2 Nhược điểm của cổ phiếu ưu đãi
Cổ phiếu ưu đãi cũng tồn tại một số rủi ro có thể gặp phải đối với cả nhà đầu tư và công ty cổ phần phát hành. Cụ thể một số nhược điểm như sau:
3.2.1 Đối với nhà đầu tư
Vì không được tự do chuyển nhượng nên cổ phiếu ưu đãi bị khá nhiều hạn chế. Đặc biệt là kiếm được lợi khi có dấu hiệu tăng giá cổ phiếu trên thị trường chứng khoán.
Bên cạnh đó, vẫn tồn tại rủi ro đối với người sở hữu cổ phiếu ưu đãi hoàn lại và cổ phiếu ưu đãi cổ tức. Đó chính là việc không có quyền biểu quyết đối với các vấn đề của công ty như cổ đông sở hữu cổ phiếu thường.
Đồng thời lợi ích của cổ đông sẽ bị ảnh hưởng khi việc phát hành thêm nhiều cổ phiếu ưu đãi. Vì nó gây nên sự pha loãng cổ phiếu và giảm giá trị cổ phiếu. Đây là nhược điểm ảnh hưởng ít nhiều tới lợi ích của cổ đông ưu đãi.
3.2.2 Đối với công ty cổ phần
Phát hành thêm cổ phiếu ưu đãi đối với công ty cổ phần là gia tăng chi phí đối với doanh nghiệp.
Ngoài ra trong trường hợp doanh nghiệp giải thể hoặc phá sản thì doanh nghiệp cũng phải chịu trách nhiệm hoàn lại vốn cho cổ đông ưu đãi. Đây cũng là một trong những nhược điểm lớn nhất của cổ phiếu ưu đãi đối với các doanh nghiệp phát hành.
4. Cách tính cổ tức của cổ phiếu ưu đãi
Qua những thông tin trên, chắc các bạn đã mường tượng ra cổ phiếu ưu đãi là gì. Bây giờ hãy đến với công thức tính cổ tức của cổ phiếu ưu đãi nhé.
Hiểu và biết cách tính được lợi tức sẽ tăng thêm khả năng quyết định chính xác rằng nên lựa chọn cổ phiếu của doanh nghiệp nào.
Cách 1: Tỷ lệ cổ tức ưu đãi sẽ được tính bằng cổ tức đã chi trả hằng năm chia cho phần lợi nhuận ròng trên mỗi cổ phiếu.
Tỷ lệ cổ tức = Cổ tức đã trả / Lợi nhuận ròng
Cách 2:
Tỷ lệ cổ tức cổ đông = 1 – tỷ lệ duy trì
Trong đó:
- Tỷ lệ duy trì = (EPS – DPS) / EPS.
- Với EPS là lợi nhuận được tính trên mỗi cổ phiếu
- DPS là phần cổ tức được tính trên mỗi cổ phiếu.
Nhà đầu tư có thể linh hoạt lựa chọn một trong hai cách trên để tính toán chính xác lợi tức mình sẽ được nhận. Từ đó, phân tích, so sánh đối chiếu và cân nhắc rằng có nên lựa chọn cổ phiếu ưu đãi đó hay không.
5. Phân biệt cổ phiếu phổ thông và cổ phiếu ưu đãi
Việc phân biệt cổ phiếu phổ thông và cổ phiếu ưu đãi đối với các nhà đầu tư lâu năm khá dễ dàng. Tuy nhiên đối với các nhà đầu tư mới sẽ cảm thấy khó khăn trong việc phân biệt giữa hai loại cổ phiếu phổ biến này.
Giống nhau: Đều cùng là một loại chứng khoán góp vốn và được công ty cổ phần phát hành. Hai hình thức cổ phiếu này đều được phát hành dưới sự giám sát của Ủy ban Chứng khoán Nhà nước và Bộ Tài chính.
Khác nhau:
|
Đặc điểm |
Cổ phiếu phổ thông |
Cổ phiếu ưu đãi |
| Về bản chất | Là loại cổ phiếu bắt buộc mà công ty cổ phần phải có. | Là loại cổ phiếu mang tính tự nguyện. |
| Về lợi tức |
|
|
| Về cổ tức |
|
|
| Về quyền biểu quyết | Người sở hữu cổ phiếu phổ thông sẽ có quyền biểu quyết trong hội đồng cổ đông. | Chỉ có người sở hữu cổ phiếu ưu đãi biểu quyết mới có quyền biểu quyết. |
| Về quyển quản lý | Người sở hữu cổ phiếu phổ thông được quyền tham gia quản lý công ty. | Người sở hữu cổ phiếu ưu đãi không có quyền bầu cử hoặc tự ứng cử vào Hội đồng quản trị. |
| Quyền ưu tiên | Không được ưu tiên. Khi công ty giải thể hoặc phá sản, tài sản sẽ chia cho người sở hữu cổ phiếu phổ thông sau khi chia cho cổ đông ưu đãi. | Khi công ty giải thể hoặc phá sản, tài sản sau khi thanh lý sẽ chia ưu tiên chia cho chia cho cổ đông ưu đãi trước. |
| Số lượng cổ phiếu | Số lượng nhiều. | Số lượng ít. |
6. Cách chọn mua cổ phiếu ưu đãi
Nếu nhà đầu tư cân nhắc việc mua cổ phiếu ưu đãi, vậy việc tìm hiểu về cách mua cổ phiếu ưu đãi là việc cần thiết và quan trọng. Sau đây là hướng dẫn mua cổ phiếu ưu đãi cho người mới:
Bạn có thể tự mình quyết định mua nhờ những kỹ năng và kiến thức về chứng khoán của bạn. Việc đầu tiên cần làm là nghiên cứu về công ty cũng như tình hình tài chính của nó. Sau đó tuỳ hình hình mà cân nhắc quyết định cam kết mua loại cổ phiếu mà họ phát hành. Sau khi nghiên cứu về công ty, hãy nhớ rằng tìm hiểu thật kỹ càng. Tránh mắc bẫy của những doanh nghiệp có xu hướng đầu cơ trục lợi.
Hiện nay cách mua cổ phiếu ưu đãi qua tài khoản môi giới trực tuyến là hình thức phổ biến nhất. Bạn có thể lựa chọn một nền tảng đầu tư trực tuyến nào đó như app trên điện thoại. Sau đó tiến hành mở tài khoản, nạp tiền và thực hiện đặt lệnh mua cổ phiếu mà mình muốn.
Một hình thức mua cổ phiếu ưu đãi khác là mua trực tiếp mà không qua môi giới. Hình thức này được gọi là kế hoạch mua cổ phiếu trực tiếp. Tuy nhiên không phải tất cả công ty đều có hình thức mua này. Và cũng có một số hạn chế về thời gian hoặc cách thức thực hiện các giao dịch mua này.
Điều quan trọng hơn hết là bạn nắm được ký hiệu mã chứng khoán mà bạn muốn mua. Sau đó, thì việc tạo giao dịch mua sẽ rất dễ dàng.
7. Lý do doanh nghiệp phát hành cổ phiếu ưu đãi
Trường hợp bán cổ phiếu ưu đãi
Cổ phiếu này được công ty bán ra thị trường trong một số trường hợp dưới đây:
- Tạo điều kiện dễ dàng thu hút thêm nguồn vốn mới: Phát hành thêm cổ phiếu, lượng vốn điều lệ tăng lên khiến tỷ lệ nợ trên vốn chủ sở hữu giảm. Việc này hấp dẫn nhiều nhà đầu tư tiềm năng giúp công ty dễ dàng thu hút thêm nguồn vốn mới.
- Công ty cần thêm nguồn tài chính: Trường hợp này các công ty thường phát hành cổ phiếu ưu đãi cổ tức hoặc hoàn lại, vừa giúp tăng vốn, vừa không làm giảm quyền kiểm soát công ty của các cổ đông khác.
- Công ty muốn mua lại cổ phiếu trong tương lai: Đối với cổ phần ưu đãi hoàn lại, trong tương lai công ty có thể dễ dàng mua lại cổ phần này nếu số vốn dùng để chi trả cổ tức tăng cao.
Cổ đông ưu đãi
Muốn trở thành cổ đông ưu đãi, nhà đầu tư phải đáp ứng một số điều kiện dưới đây:
- Nhà đầu tư phải là cổ đông của công ty, sở hữu số lượng cổ phiếu thường nhất định.
- Nhà đầu tư phải có quyền mua cổ phần ưu đãi. Công ty sẽ ưu tiên quyền mua cổ phần ưu đãi với giá thấp hơn cho số lượng cổ đông nhất định (thường là những cổ đông lớn).
Trên đây là những thông tin về cổ phiếu ưu đãi cũng như cách phân biệt cổ phiếu thường và cổ phiếu ưu đãi. Đây là một hình thức đầu tư tiềm năng mà nhà đầu tư nên nghiên cứu và thử khi tham gia vào thị trường chứng khoán. Hy vọng bài viết có thể đem đến cho độc giả những cái nhìn tổng quan và hiểu rõ hơn về cổ phiếu ưu đãi.
Vì thị trường chứng khoán rất tiềm năng nên ngày càng có nhiều nhà đầu tư mới tham gia. Chắc chắn có rất nhiều những khó khăn và thử thách mà họ phải đối mặt. Và khi vượt qua hết thảy, nắm bắt được thị trường, chấp nhận rủi ro thì lúc đó thành công sẽ mỉm cười với ta.
Cuối cùng là chúc cho các nhà đầu tư luôn giữ một cái đầu lạnh, giữ được nhiệt huyết ban đầu. Thành công sẽ đến với những ai không ngừng nỗ lực và không bỏ cuộc.
Tôi là Đặng Trọng Khang, người sáng lập & chia sẻ Phương Pháp Đầu Tư Chứng Khoán Theo LUẬT NHÂN QUẢ (Causality Investing). Một hệ thống mang tính ứng dụng rất cao và dễ dàng áp dụng, giúp mọi Nhà Đầu Tư đạt được thành công trong thị trường.