Trong đầu tư chứng khoán, cổ tức là một trong những thuật ngữ phổ biến quan trọng cần phải nắm rõ. Đối với các nhà đầu tư mới, thì việc tìm hiểu về cách chi trả cổ tức là điều hết sức quan trọng. Cổ tức cũng phản ánh một phần tình hình hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. Nên từ đó nhà đầu tư có thể phân tích và ra quyết định chính xác nhất. Vậy cổ tức là gì? Có các hình thức chi trả cổ tức nào? Chúng ta cùng tìm hiểu thông qua bài viết này nhé.
1. Cổ tức là gì?
Luật Doanh nghiệp 2020 quy định: “Cổ tức là khoản lợi nhuận ròng được trả cho mỗi cổ phần bằng tiền mặt hoặc bằng tài sản khác”. Trong đó, lợi nhuận ròng là số tiền mà tổng doanh thu trừ đi các khoản chi phí và thuế.
Ngoài việc lợi nhuận chi chả cho cổ đông thì một phần được trích để tái đầu tư, làm lợi nhuận giữ lại. Việc chia cổ tức có nghĩa là doanh nghiệp đang làm ăn có lãi, có tiềm năng phát triển cao, nên nhà đầu tư nên cân nhắc mua cổ phiếu các doanh nghiệp này.
Mục đích, ý nghĩa cơ bản của kinh doanh là tạo ra lợi nhuận cho chủ sở hữu hay cổ đông của nó. Vậy nên cổ tức là phương thức quan trọng nhất để thực hiện nhiệm vụ này. Khi công ty tạo ra lợi nhuận, một phần lợi nhuận sẽ được tái đầu tư vào hoạt động kinh doanh, một phần lợi nhuận là sẽ được trả cho cổ đông.
2. Các hình thức chi trả cổ tức
2.1 Trả cổ tức bằng tiền mặt
Đây là một hình thức khá phổ biến trên thị trường hiện nay. Nếu chi trả bằng tiền mặt thì phải được thực hiện bằng Đồng Việt Nam. Việc chi trả có thể bằng séc, chuyển khoản. Hoặc cũng có thể là lệnh trả tiền gửi bằng bưu điện đến địa chỉ thường trú hoặc địa chỉ liên lạc của cổ đông.
2.2 Trả cổ tức bằng cổ phần
Công ty có thể sử dụng cổ phần để trả cổ tức khi công ty có nhu cầu giữ lại lợi nhuận để đầu tư phát triển. Cổ phần này là cổ phiếu được phép phát hành hay cổ phiếu quỹ (nếu có). Khoản cổ tức cho mỗi cổ phiếu theo cách trả này là phần cổ phần thay cho khoản tiền.
Lưu ý: Trường hợp chi trả cổ tức bằng cổ phần, công ty không phải làm thủ tục chào bán cổ phần (theo quy định tại các điều 123, 124 và 125 của Luật doanh nghiệp 2020). Công ty phải đăng ký tăng vốn điều lệ trong thời hạn 10 ngày, kể từ ngày hoàn thành việc thanh toán cổ tức. Vốn điều lệ này tương ứng với tổng giá trị mệnh giá các cổ phần dùng để chi trả cổ tức.
2.3 Trả bằng tài sản khác quy định tại Điều lệ công ty
Hình thức này ít phổ biến hơn hai hình thức trên. Tuy nhiên tuỳ theo Điều lệ của mỗi công ty mà có thêm hình thức chi trả cổ tức này.
3. Trả cổ tức bằng cổ phiếu hay tiền mặt tốt hơn?
3.1 Trả cổ tức bằng tiền mặt
Ưu điểm
- Mang lại cảm giác chắc chắn cho cổ đông khi tìm kiếm lợi nhuận trong đầu tư cổ phiếu. Đối với những nhà đầu tư phòng thủ thì việc nhận tiền mặt từ công ty mang tính đảm bảo hơn nhiều. So với việc công ty giữ lại tiền và chạy theo những cơ hội “hào nhoáng” nhưng không chắc chắn.
- Chứng minh là công ty có dòng tiền vững mạnh, an toàn khi đầu tư.
Nhược điểm
- Chịu thuế 2 lần. Lần đầu là thuế thu nhập doanh nghiệp (hiện tại là 20-22%), Tuy nhiên tùy ngành nghề đặc thù vùng miền mà có những ưu đãi về thuế riêng. Thuế thứ 2 là thuế thu nhập cá nhân cho phần cổ tức là 5%..
- Đối với công ty đang khó khăn về tài chính thì trả cổ tức bằng tiền mặt làm giảm lượng tiền trong doanh nghiệp. Điều này khiến doanh nghiệp thiếu hụt tiền để mở rộng sản xuất kinh doanh. Do đó ảnh hưởng đến sự phát triển của doanh nghiệp.
3.2 Trả cổ tức bằng cổ phiếu
Ưu điểm
- Tăng tính thanh khoản cho thị trường (nếu tính thanh khoản của cổ phiếu thấp)
- Làm giảm rủi ro thanh khoản
- Giảm thị giá giúp nhà đầu tư khác có thể dễ dàng mua cổ phiếu, do đó giá cổ phiếu sẽ tăng.
- Nhà đầu tư tránh bị đánh thuế 2 lần so với thuế đánh vào cổ tức bằng tiền mặt.
- Công ty có thể giữ lại tiền để khắc phục khó khăn. Hoặc mở rộng sản xuất, đầu tư vào những dự án mang lại lợi nhuận lâu dài cho cổ đông.
Nhược điểm
- Vì vốn hóa thị trường không đổi, chia cũng như không chia.Trong khi đó nhà đầu tư phải chờ 2-3 tháng để cổ phiếu mới phát hành về tài khoản có thể bán được cổ phiếu trả cổ tức.
- Doanh nghiệp đầu tư những dự án không hiệu quả, khiến giá cổ phiếu giảm thêm.
- Có khi dính thêm cổ phiếu lẻ và khó bán được.
Dù trả cổ tức bằng cổ phiếu hay thưởng cổ phiếu, bản chất về mặt tài chính và kinh doanh là không đổi. Nó chỉ thay đổi về mặt bút toán báo cáo kế toán từ lợi nhuận chưa phân phối sang vốn chủ sở hữu. Tuy nhiên, thường trong ngắn hạn thì sẽ ảnh hưởng tích cực đến giá cổ phiếu. Nhưng nếu doanh nghiệp hoạt động kinh doanh không vượt trội giá sẽ trở về mức trước khi tăng.
>> Xem thêm:
4. Nên mua cổ phiếu trước hay sau khi chia cổ tức
Việc nên mua cổ phiếu trước hay sau khi chia cổ tức là không quan trọng. Mà phụ thuộc vào chiến lược đầu tư của mỗi người. Đồng thời phụ thuộc vào giá trị nội tại của doanh nghiệp niêm yết và cả xu hướng thị trường.
Đầu tư cổ phiếu theo cổ tức là chiến lược an toàn đối với các nhà đầu tư dài hạn. Tuy nhiên, đối với nhà đầu tư ngắn hạn, nhất là cổ tức bằng cổ phiếu, sẽ không đem lại giá trị lợi nhuận cao.
Nếu muốn đầu tư cổ phiếu theo cổ tức, trước khi mua cổ phiếu, nhà đầu tư nên tìm hiểu nhiều thứ. Về các thông tin về ngày diễn ra Đại hội đồng cổ đông thường niên, ngày giao dịch không hưởng quyền, ngày đăng ký cuối cùng. Đồng thời cũng xem xét mức độ tăng trưởng của doanh nghiệp. Ngoài ra cũng phân tích xu hướng thị trường… để ra quyết định tùy theo chiến lược cá nhân.
5. Công ty lỗ có được hưởng cổ tức không?
Luật Doanh nghiệp năm 2020 quy định: “Cổ phần ưu đãi cổ tức là cổ phần được trả cổ tức với mức cao hơn so với mức cổ tức của cổ phần phổ thông hoặc mức ổn định hàng năm. Cổ tức cố định không phụ thuộc vào kết quả kinh doanh của công ty. Mức cổ tức cố định cụ thể và phương thức xác định cổ tức thưởng được ghi trên cổ phiếu của cổ phần ưu đãi cổ tức.” (Khoản 1 Điều 117 Luật doanh nghiệp năm 2020); và “Cổ tức trả cho cổ phần ưu đãi được thực hiện theo các điều kiện áp dụng riêng nhưng cho mỗi loại cổ phần ưu đãi” (Khoản 1 Điều 135 Luật Doanh nghiệp năm 2020).
Như vậy, trong trường hợp công ty cổ phần ưu đãi cổ tức được hưởng một “mức cố định hàng năm” thì dù kinh doanh thua lỗ vẫn phải trả cổ tức.
Những thông tin trên đã giải đáp một số thông tin về cổ tức là gì? Và những thông tin bổ ích về cổ tức để các nhà đầu tư trang bị kiến thức vững vàng khi bước vào thị trường chứng khoán. Đây là một trong những phương án an toàn và hiệu quả được nhiều nhà đầu tư tin dùng.
Đối với các nhà đầu tư mới chưa nhiều kinh nghiệm thì vẫn nên theo dõi và phân tích thị trường. Không ngừng học hỏi từ sách chứng khoán, báo viết hoặc từ các nhà đầu tư lâu năm,… Một ngày nào đó các khái niệm này sẽ không còn quá xa lạ gì nữa. Từ đó nhà đầu tư có thể kết hợp kiến thức và áp dụng thành công.
>>Đăng ký và nhận tài liệu chứng khoán miễn phí: tại đây
Tôi là Đặng Trọng Khang, người sáng lập & chia sẻ Phương Pháp Đầu Tư Chứng Khoán Theo LUẬT NHÂN QUẢ (Causality Investing). Một hệ thống mang tính ứng dụng rất cao và dễ dàng áp dụng, giúp mọi Nhà Đầu Tư đạt được thành công trong thị trường.