Cổ phiếu và trái phiếu là hai thuật ngữ quen thuộc đối với các nhà đầu tư trên thị trường chứng khoán. Vậy bạn đã biết phân biệt cổ phiếu và trái phiếu như thế nào chưa? Hai loại chứng khoán này có điểm gì khác nhau và có những đặc điểm nổi bật nào để nhà đầu tư dễ dàng phân biệt? Hãy xem bài viết dưới đây để tìm hiểu chi tiết nhé!
1. Khái niệm cổ phiếu và trái phiếu
1.1 Cổ phiếu là gì
Cổ phiếu là loại chứng khoán xác nhận quyền sở hữu một phần vốn cổ phần của bên nắm giữ và cũng chính là cổ đông của doanh nghiệp phát hành. Đối với nhà đầu tư mua cổ phiếu sẽ được hưởng cổ tức hằng năm và việc chia cổ tức phụ thuộc hoàn toàn vào tình hình kinh doanh của doanh nghiệp đó.

1.2 Trái phiếu
Trái phiếu là loại xác nhận nghĩa vụ nợ của bên đơn vị phát hành đối với bên nắm giữ. Khác với cổ phiếu, người nắm giữ trái phiếu lại là chủ nợ của doanh nghiệp phát hành. Nhà đầu tư mua trái phiếu sẽ được hưởng một khoản tỷ lệ lãi suất nhất định và hầu như không phụ thuộc vào tình hình kinh doanh của doanh nghiệp đó.
2. Điểm giống nhau giữa cổ phiếu và trái phiếu
Như khái niệm nêu trên, giữa cổ phiếu và trái phiếu có một số điểm giống nhau như sau:
- Trái phiếu và cổ phiếu đều là loại chứng khoán xác nhận quyền và lợi ích hợp pháp của bên mua đối với tài sản hoặc phần vốn của doanh nghiệp phát hành.
- Cả hai loại chứng khoán này đều được thể hiện qua hình thức bút toán ghi sổ, chứng chỉ hay dữ liệu điện tử.
- Hầu như có thể mua bán, thế chấp, thừa kế và chuyển nhượng cầm cố.
- Đều được nhận một phần lợi tức (đối với cổ phiếu là cổ tức, trái phiếu là trái tức).
- Đều là kênh thu hút vốn đầu tư cho doanh nghiệp phát hành.

3. Điểm khác biệt giữa cổ phiếu và trái phiếu
Đặc điểm |
Cổ phiếu |
Trái phiếu |
Bản chất |
Là chứng khoán vốn, xác nhận quyền sở hữu với một phần vốn điều lệ và làm tăng vốn cổ phần cho doanh nghiệp phát hành | Là chứng khoán nợ, ghi nhận nợ và không làm tăng vốn cho doanh nghiệp phát hành |
Chủ thể phát hành |
Công ty cổ phần | Doanh nghiệp, chính phú |
Tư cách chủ sở hữu |
Cổ đông | Chủ nợ |
Lợi tức thu được |
Người nắm giữ cổ phiếu được trả cổ tức và không cố định mà phụ thuộc vào tình hình kinh doanh của doanh nghiệp | Người nắm giữ trái phiếu được trả lợi tức cố định và không phụ thuộc vào tình hình kinh doanh của doanh nghiệp |
Nguồn trả lãi |
Trích từ phần lợi nhuận sau thuế | Chi phí trước thuế, được khấu trừ khi tính thuế |
Thời hạn |
Không có thời gian đáo hạn | Có thời gian đáo hạn và đã ghi trên trái phiếu. Thời hạn là ngắn hạn hoặc dài hạn |
Quyền và nghĩa vụ của người sở hữu |
Có quyền biểu quyết, đề cử và ứng cử tại Đại hội cổ đông cũng như tham gia các hoạt động của doanh nghiệp | Không có quyền biểu quyết, đề cử hay ứng cử tại Đại hội cổ đông cũng như không tham gia vào hoạt động của doanh nghiệp |
Thanh toán khi doanh nghiệp phá sản |
Được thanh toán sau cùng khi đã thanh toán hết nghĩa vụ khác | Được ưu tiên thanh toán trước |

4. Nên đầu tư cổ phiếu hay trái phiếu?
Khi nhà đầu tư đã biết phân biệt cổ phiếu và trái phiếu thì bạn đã có một kiến thức cơ bản để có thể đưa ra quyết định đầu tư phù hợp cho bản thân.
Đối với nhà đầu tư khẩu vị rủi ro thấp thì nên đầu tư vào trái phiếu vì những lý do sau đây:
- Nhà đầu tư sẽ nhận được một khoản lãi trả cố định theo kỳ đã được thống nhất từ trước.
- Khi đến kỳ đáo hạn, nhà đầu tư sẽ được thu hồi toàn bộ vốn ban đầu.
- Thị trường phát hành của trái phiếu khá đa dạng. Nhà đầu tư có thể mua trái phiếu của doanh nghiệp hoặc chính phủ. Tuy nhiên, mỗi đơn vị phát hành sẽ công bố lãi suất và kỳ đạo hạn khác nhau.
- Nhà đầu tư lưu ý nên lựa chọn những đơn vị phát hành uy tín để không bị mất tài sản khi doanh nghiệp bị phá sản hoặc không có khả năng thanh toán.

Đối với nhà đầu tư có khẩu vị rủi ro cao hơn thì nên đầu tư vào cổ phiếu:
- Khi thị trường ổn định hoặc tăng trưởng thì nhà đầu tư sẽ nhận được tỷ suất sinh lời cao hơn. Vì vậy, cổ phiếu cũng chính là kênh đầu tư khá được ưa chuộng hiện nay.
- Khi nhà đầu tư sở hữu cổ phiếu thì cũng chính là bạn đang sở hữu một phần doanh nghiệp.
- Ngoài ra, nhà đầu tư nắm lượng cổ phiếu lớn thì sẽ có quyền biểu quyết và điều hành công ty theo hướng có lợi nhất cho các cổ đông.
- Lợi nhuận từ cổ phiếu không có giới hạn là điều được nhiều nhà đầu tư ưa thích. Nếu doanh nghiệp đó hoạt động tốt, có lãi và tăng trưởng thì giá cổ phiếu sẽ tiếp tục tăng theo.
- Tuy nhiên, nhà đầu tư cũng cần đặc biệt lưu ý. Nếu bạn mua mã cổ phiếu không tăng trường thì khi giá cổ phiếu tụt dốc không phanh bạn sẽ bị mất toàn bộ tài sản. Do vậy, bạn cần phải trau dồi kiến thức và thực chiến thật nhiều để đưa ra một phương pháp đầu tư hiệu quả cho bản thân.
Như vậy, bài viết trên là toàn bộ kiến thức liên quan đến phân biệt cổ phiếu và trái phiếu. Qua đó, một phần nào giúp cho nhà đầu tư có thể phân biệt cổ phiếu và trái phiếu một cách dễ dàng hơn. Chúc cho các bạn đầu tư gặp nhiều may mắn và thành công nhé! Cảm ơn bạn đã đọc toàn bộ bài viết!

Tôi là Đặng Trọng Khang, người sáng lập & chia sẻ Phương Pháp Đầu Tư Chứng Khoán Theo LUẬT NHÂN QUẢ (Causality Investing). Một hệ thống mang tính ứng dụng rất cao và dễ dàng áp dụng, giúp mọi Nhà Đầu Tư đạt được thành công trong thị trường.