Sàn giao dịch chứng khoán (hay còn gọi là thị trường chứng khoán) là một hệ thống giao dịch công khai, nơi các nhà đầu tư có thể mua và bán các loại chứng khoán như cổ phiếu, trái phiếu, quỹ đầu tư và các sản phẩm tài chính khác. Cùng tìm hiểu tận ngọn ngành về sàn chứng khoán qua bài viết sau.
1. Vai trò của sàn giao dịch chứng khoán
Sàn giao dịch chứng khoán có vai trò rất quan trọng trong nền kinh tế vì nó giúp tạo ra một thị trường tài chính đúng nghĩa và cung cấp cho các nhà đầu tư một nơi an toàn để giao dịch. Các vai trò chính của sàn giao dịch chứng khoán bao gồm:
1.1 Cung cấp thông tin
Sàn giao dịch chứng khoán cung cấp cho nhà đầu tư thông tin về công ty niêm yết trên thị trường chứng khoán về chính sách và các yếu tố tác động đến giá chứng khoán. Nó giúp cho các nhà đầu tư có thể đưa ra quyết định đầu tư thông minh hơn.
1.2 Tạo ra giá cả công bằng
Sàn giao dịch chứng khoán đảm bảo việc giao dịch diễn ra công bằng và văn minh, giúp tạo ra giá cả phù hợp cho các chứng khoán.
1.3 Tạo điều kiện để đầu tư
Sàn giao dịch chứng khoán cung cấp một nơi để các nhà đầu tư mua và bán các chứng khoán, hay tạo điều kiện để họ đầu tư vào các công ty niêm yết và cũng là một phương tiện cho các công ty gây quỹ.
1.4 Giảm thiểu rủi ro
Sàn giao dịch giảm thiểu rủi ro khi đầu tư chứng khoán bằng cách cung cấp các dịch vụ quản lý rủi ro, bao gồm các sản phẩm tài chính như quỹ đầu tư, hợp đồng tương lai và các công cụ phân tích rủi ro.
1.5 Tạo động lực cho phát triển kinh tế
Sàn giao dịch chứng khoán có thể tạo động lực cho sự phát triển kinh tế bằng cách giúp cho các công ty niêm yết tăng cường hoạt động kinh doanh, đưa ra quyết định đầu tư đúng đắn và tạo việc làm cho những người khác.
Nếu không có sàn giao dịch chứng khoán người đầu tư sẽ gặp rủi ro, trong một thị trường chứng khoán không có sàn giao dịch, không có các quy tắc rõ ràng, không có bất kỳ cơ chế bảo vệ nào cho nhà đầu tư. Người đầu tư sẽ gặp khó khăn khi muốn mua hoặc bán cổ phiếu vì không có nơi tập trung để các nhà đầu tư đăng ký và tìm kiếm người mua hoặc người bán.
Ngoài ra, không có sàn giao dịch chứng khoán thì sẽ không có nhiều sự lựa chọn cho nhà đầu tư vào các loại tài sản khác như cổ phiếu, trái phiếu, quỹ đầu tư v.v.
2. Phân loại các sàn đầu tư chứng khoán
Hiện nay có nhiều cách để phân loại sàn giao dịch chứng khoán, tuy nhiên phân loại phổ biến nhất được đưa ra dưới đây:
2.1 Sàn giao dịch chứng khoán truyền thống
Một số sàn giao dịch chứng khoán truyền thống phải kể như là New York Stock Exchange ( NYSE) ở Mỹ, Tokyo Stock Exchange (TSE) ở Nhật Bản và London Stock Exchange (LSE) ở Anh. Các sàn giao dịch này sử dụng phương pháp giao dịch truyền thống bằng tay, có nghĩa nó là nơi các nhà đầu tư giao dịch bằng cách liên lạc trực tiếp với nhau hoặc thông qua các chuyên viên môi giới.
2.2 Sàn giao dịch điện tử
Đây là các sàn giao dịch sử dụng hệ thống máy tính để xử lý các giao dịch, cung cấp thông tin và tạo ra các báo cáo về giá cả, khối lượng và tình hình thị trường. Ví dụ như sàn giao dịch NASDAQ ở Mỹ hay Shanghai ở Trung Quốc.
2.3 Sàn giao dịch chứng khoán phái sinh
Đây là sàn giao dịch chứng khoán chuyên về giao dịch các sản phẩm tài chính như tuỳ chọn, hợp đồng tương lai và hợp đồng chênh lệch. Các sàn giao dịch chứng khoán phát sinh phổ biến nhất là Chicago Mercantile Exchange (CME) và Chicago Board Exchange (CBE) ở Mỹ.
2.4 Sàn giao dịch ngoại hối
Đây là các sàn giao dịch chuyên giao dịch các đồng tiền ngoại tệ. Các sàn giao dịch ngoại hối phổ biến nhất là Intercontinental Exchange (ICE) và CME ở Mỹ và Tokyo Financial Exchange (TFX) ở Nhật Bản.
2.5 Sàn giao dịch ký quỹ
Đây là sàn giao dịch các quỹ đầu tư, bao gồm cả quỹ ETF( quỹ giao dịch trên sàn). Các sàn giao dịch ký quỹ phổ biến là New York Stock Exchange( NYSE), NASDAQ và London Stock Exchange( LSE).
3. TOP 3 SÀN GIAO DỊCH CHỨNG KHOÁN UY TÍN TẠI VIỆT NAM
Việc chọn sàn giao dịch chứng khoán ở Việt Nam phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác nhau, bạn nên xem xét về mức độ uy tín của sàn, tính thanh khoản, chi phí giao dịch, cung cấp dịch vụ và sản phẩm đầu tư phù hợp. Dưới đây là top 3 sàn giao dịch được đánh giá là uy tín trên thị trường hiện tại.
3.1 Sở giao dịch chứng khoán Hồ Chí Minh (HOSE)
HOSE là sàn giao dịch chứng khoán lớn nhất tại Việt Nam, được thành lập từ năm 2000 và có trụ sở tại Thành phố Hồ Chí Minh.
Hiện tại, trên HOSE có hơn 380 cổ phiếu niêm yết, bao gồm các cổ phiếu của các tập đoàn lớn như VinGroup, Vietcombank, Vietinbank,..
HOSE là sở giao dịch có khối lượng giao dịch lớn nhất tại Việt Nam ( đạt trung bình khoảng 7.000 tỷ đồng mỗi phiên giao dịch)
HOSE đã áp dụng công nghệ hiện đại vào quá trình giao dịch giúp cho việc giao dịch trở nên thuận tiện hơn cho các nhà đầu tư.
HOSE được quản lý và điều hành bởi Sở giao dịch chứng khoán Hồ Chí Minh, tổ chức chịu trách nhiệm giám sát và điều hành các hoạt động trên sở giao dịch. Ngoài ra, HOSE cũng thường xuyên áp dụng các quy định mới nhất của Uỷ ban Chứng khoán Nhà nước để đảm bảo các hoạt động được thực hiện đúng quy trình và có tính minh bạch.
HOSE cũng đã đạt được nhiều giải thưởng uy tín trong lĩnh vực giao dịch chứng khoán, bao gồm giải thưởng sàn giao dịch tốt nhất tại giải thưởng Ngân hàng Á Châu ( Asian Banker) năm 2019 và giải thưởng Sàn giao dịch chứng khoán tốt nhất tại giải thưởng Sàn giao dịch tài chính Việt Nam ( Vietnam Financial Market Awards) năm 2020.
3.2 Sở giao dịch chứng khoán Hà Nội (HNX)
Đây là một trong hai sở giao dịch lớn tại Việt Nam, cùng với sở giao dịch chứng khoán HOSE. HNX được thành lập vào năm 2005, đặt trụ sở tại Hà Nội và chịu trách nhiệm quản lý và vận hành thị trường chứng khoán tại khu vực Bắc Bộ.
Số lượng cổ phiếu HNX có thể thay đổi theo thời gian và tình hình thị trường. Tính đến tháng 2 năm 2023 , HNX có khoảng 462 triệu cổ phiếu niêm yết trên thị trường.
Về khối lượng giao dịch cũng thay đổi liên tục theo thời gian và tình hình thị trường. Tuy nhiên theo khối lượng giao dịch trên, HNX không bằng Sở giao dịch HOSE . Trong năm 2022, khối lượng giao dịch trung bình mỗi phiên của HNX dao động từ 1.000-2.000 tỷ đồng
3.3 Sở giao dịch chứng khoán UPCoM (UPCoM)
UPCoM là sàn giao dịch chứng khoán thứ hai của Việt Nam được thành lập từ năm 2009, niêm yết các công ty không đủ điều kiện niêm yết trên HOSE hoặc HNX, nhưng vẫn đáp ứng một số yêu cầu của sàn. Các sản phẩm được niêm yết trên UPCoM bao gồm cổ phiếu, trái phiếu và các chứng chỉ quỹ.
Số lượng cổ phiếu niêm yết trên UPCoM không được đưa ra do danh sách này thay đổi liên tục theo từng thời điểm .Tuy nhiên, theo báo cáo của Sở giao dịch chứng khoán Hà Nội , đến cuối tháng 1 năm 2022 có hơn 900 công ty niêm yết trên UPCoM với tổng giá trị vốn hoá thị trường khoảng 310 nghìn tỷ đồng.
Kiến thức bổ sung:
- Cổ phiếu Penny là gì
- Cổ phiếu đầu cơ là gì
- Cổ phiếu ESOP là gì
- Cổ phiếu giá trị là gì
- Cổ phiếu Midcap là gì
Tôi là Đặng Trọng Khang, người sáng lập & chia sẻ Phương Pháp Đầu Tư Chứng Khoán Theo LUẬT NHÂN QUẢ (Causality Investing). Một hệ thống mang tính ứng dụng rất cao và dễ dàng áp dụng, giúp mọi Nhà Đầu Tư đạt được thành công trong thị trường.