Trong thời gian gần đây, nhiều vụ thao túng giá cổ phiếu bị phanh phui gây rúng động dư luận. Vậy bạn đã thực sự hiểu được như thế nào là thao túng thị trường chứng khoán chưa? Hành vi nào trong chứng khoán là phạm tội? Nhà đầu tư nên làm gì để tránh bị thao túng. Đọc bài viết này để tránh rơi vào bẫy nhé!
1. Thao túng thị trường chứng khoán là gì?
Thao túng thị trường chứng khoán là hành vi gian lận của một cá nhân hay một tổ chức nhằm tạo ra cung – cầu giả để thu lợi bất chính. Hành vi này còn được gọi là thao túng giá cổ phiếu khiến thị trường chứng khoán bị lũng đoạn. Giá cổ phiếu sẽ tăng hoặc giảm một cách bất thường. Theo sau đó, người thực hiện gian lận sẽ trục lợi từ thua lỗ của nhà đầu tư khác. Đây là hành vi gây hậu quả nghiêm trọng và bị nghiêm cấm bởi luật pháp.
Các vụ thao túng thị trường chứng khoán thường gây thiệt hại rất lớn cho nhà đầu tư. Như trường hợp thao túng giá cổ phiếu KSA năm 2015. Thực hiện giao dịch lớn nhằm tạo ra cung cầu giả để thu hút sự chú ý của nhà đầu tư. Vụ việc gây thiệt hại 8,1 tỷ đồng cho 1.496 nhà đầu tư.
Bên cạnh đó, 3 công ty chứng khoán bị thiệt hại 761 triệu đồng. Hay thao túng cổ phiếu thuộc hệ sinh thái Louis Holdings thu lợi bất chính 153 tỷ đồng. Gây ảnh hưởng thiệt hại cho hàng nghìn nhà đầu tư.
2. Quy định của pháp luật về hành vi thao túng thị trường chứng khoán
Hiện nay chưa có một định nghĩa thống về khái niệm này. Tuy nhiên tại khoản 2 điều 3 Nghị định 156/2020/NĐ-CP có quy định. Thao túng thị trường chứng khoán là việc thực hiện hành vi nghiêm cấm trong chứng khoán. Trong đó bao gồm một số hoặc tất cả các hành vi sau:
- Sử dụng nhiều tài khoản tiến hành giao dịch liên tục nhằm tạo ra cung cầu giả.
- Thông đồng thực hiện đặt lệnh mua bán cùng ngày nhưng không chuyển nhượng thực sự quyền sở hữu. Cổ phiếu chỉ luân chuyển giữa nhóm người này nhằm tạo giá giả, cung cầu giả.
- Mua hoặc bán liên tục với khối lượng chi phối đến giá cổ phiếu. Vào thời điểm mở cửa, đóng cửa nhằm tạo ra giá mở cửa và đóng cửa mới cho chứng khoán.
- Đưa ra ý kiến trực tiếp hoặc gián tiếp về chứng khoán trên các phương tiện thông tin đại chúng. Nhằm tạo ảnh hưởng đến giá chứng khoán khi đã thực hiện giao dịch. Hoặc đang giữ vị thế với chứng khoán này.
- Thực hiện các hành vi giao dịch kết hợp với tung tin đồn, thông tin sai lệch ra ngoài. Nhằm điều khiển dư luận tạo cung cầu giả, thao túng giá chứng khoán.
3. Dấu hiệu thị trường chứng khoán bị thao túng
Tin tức tài chính là nguồn tin đứng đầu trên thị trường chứng khoán. Nhà đầu tư thường rất nhạy cảm với các tin liên quan đến nó. Lợi dụng điểm này nhiều người đã thực hiện các hành vi gian lận tiến hành thao túng. Sự biến động không ngừng của thị trường chứng khoán buộc nhà đầu tư phải liên tục cập nhật.
Việc thao túng thị trường sẽ khiến giá cổ phiếu giao động mạnh, thanh khoản cũng biến động lớn. Điều này nhằm tạo ra cung cầu giả. Đây cũng là dấu hiệu dễ nhận biết nhất cho các nhà đầu tư. Khi giá cổ phiếu và khối lượng giao dịch thay đổi đột ngột. Thường xảy ra trên những doanh nghiệp có vốn hóa nhỏ và vừa. Tỷ lệ cổ phiếu chuyển nhượng tự do thấp rất dễ bị thao túng. Ngoài ra những cổ phiếu có khối lượng giao dịch trung bình mỗi phiên thấp thường cũng là đối tượng mà kẻ gian hay hướng tới.
Đối với những doanh nghiệp có vốn hóa lớn vẫn xảy ra tính trạng thao túng. Hậu quả đem lại là vô cùng lớn gây ảnh hưởng nặng nề hơn rất nhiều.
Thị trường chứng khoán Việt Nam có 80% là các nhà đầu tư cá nhân. Vì thế những thông tin trên các phương tiện truyền thông hay tin đồn thất thiệt. Cũng thường được kẻ xấu lợi dụng chuộc lợi, tâm lý nhà đầu tư bị ảnh hưởng. Có thể đua ra các quyết định sai lầm dính bẫy thao túng mà kẻ gian đặt ra.
Việc thực hiện cấu kết giao dịch nội gián trong doanh nghiệp nhằm chuộc lợi. Công bố thông tin giao dịch chậm, các hành vi bán chui diễn ra các nhiều. Tuy nhiên biện pháp kiểm soát còn chưa hiệu quả, tính răn đe còn nhẹ.
4. Nhà đầu tư nên làm gì?
Để không bị dắt mũi trước những hành vi thao túng. Nhà đầu tư buộc phải tự trang bị cho mình kiến thức về đầu tư chứng khoán. Chỉ khi có kiến thức và kinh nghiệm bạn mới có thể giảm được tác động từ những tin đồn. Và nhận thức được những điều bất thường.
Với những nhà đầu tư mới, có thể tham khảo cập nhật thông tin từ nhiều nguồn uy tín. Hỏi ý kiến, kinh nghiệm từ những chuyên gia hay nhà đầu tư lâu năm. Tuy nhiên như đã nói, nếu thật sự muốn đầu tư bạn cần phải có kiến thức cơ bản. Tham gia vào các khóa học đầu tư là cách nhanh và hiệu quả nhất.
Đồng thời phải rèn luyện tâm lý vững chắc tránh bị thao túng. Khi lựa chọn đầu tư vào một cổ phiếu cần tìm hiểu kỹ về doanh nghiệp. Tránh gặp phải những hành vi cấu kết thực hiện gian lận thao túng giá nội bộ. Chọn những lãnh đạo tốt, có chiến lược đúng đắn cam kết đem lại lợi ích cho cổ đông.
5. Những vụ thao túng thị trường chứng khoán
Thị trường chứng khoán tồn tại với những quy luật riêng. Sự hấp dẫn từ lợi nhuận trong các giao dịch khiến nhiều người gian lận. Tuy đã có những hình thức ngăn chặn nhưng không thể kiểm soát hết các hành vi thao túng. Hai trường hợp thao túng thị trường chứng khoán mà chúng tôi muốn mang đến cho các nhà đầu tư. Một tại Việt Nam và một tại Mỹ như sau:
5.1 Thao túng cổ phiếu FLC
Vụ án gây chấn động gần đây phải kể đến ông trường hợp của ông Trịnh Văn Quyết.
Ngày 20/03/2022, tòa án khởi tố ông Trịnh Văn Quyết – Cựu Chủ tịch HĐQT tập đoàn FLC. Về tội thao túng thị trường chứng khoán. Đây là vụ án gây thiệt hại lớn nhất tại thị trường chứng khoán VIệt Nam từ trước tới nay. Vào tháng 1 ông Quyết đã bán chui 74,8 triệu cổ phiếu thu lợi bất chính hơn 530 tỷ đồng. Theo đó, ông chỉ đạo người thân mở nhiều tài khoản giao dịch tạo cung cầu giả. Những cá nhân này mua bán cổ phiếu FLC với tần suất liên tục đẩy giá lên cao.
Giá cổ phiếu đã tăng hơn 64% và được đẩy lên cao ngất. Sau đó ông thực hiện bán cổ phiếu của mình với giá trung bình là 22.500 đồng. Và thu về hơn 1.700 tỷ đồng. Sau khi phát hiện gian lận, Ủy ban chứng khoán nhà nước đã hủy các giao dịch. Các nhà đầu tư may mắn đã được hoàn lại tiền.
5.2 Thao túng thông tin, gây nhầm lẫn của Elon Musk năm 2018
Trong năm 2018. Ủy ban Chứng khoán và Hối đoái Mỹ (SEC) đã khởi kiện tỷ phú ELon Musk – CEO Tesla. Về việc vị này đã đăng tải thông tin không đúng sự thật gây nhầm lẫn cho nhà đầu tư. Theo đó thì ông Musk vào ngày 7/8 đã đăng tải trên trang mạng Twitter. Ông tiết lộ rằng công ty Tesla đã được đảm bảo tài chính để tư nhân hóa với giá cổ phiếu là 420 USP/cp.
SEC đã cáo buộc ông đã đưa tin sai sự thật và nhấn mạnh rằng. Elon Musk chưa có bất kỳ thảo luận nào với các nguồn đầu tư tiềm năng. Thì việc điều khoản về giá được thỏa thuận là không có khả năng. Theo đó, SEC khẳng định mức giá 420 USD/cp là do tỷ phú tự đưa ra. Và thông báo trên mạng xã hội mà chưa có thảo luận với hội đồng quản trị hay bất kỳ ai.
Sau khi ông Elon Musk đăng tải thông tin, đã gây rối loại thị trường cổ phiếu Tesla. Làm ảnh hưởng đến nhiều nhà đầu tư. Giá cổ phiếu ngày hôm đó của Tesla tăng 9%, tuy nhiên sau đó liên tục giảm. Kết thúc phiên giao dịch ngày 27/9/2018, giá cổ phiếu được ghi nhận đã giảm 11% .
Hy vọng bài này có thể giúp bạn có cái nhìn bao quát hơn về thao túng trong chứng khoán. Trang bị cho mình những kiến thức về đầu tư để có thể tự tin hơn trong các giao dịch. Hãy theo dõi những bài viết khác trên trang để hiểu thêm về đầu tư chứng khoán nhé!
Đọc thêm:
- Cổ phiếu Penny là gì
- Cổ phiếu quỹ là gì
- Cổ phiếu tăng trưởng là gì
- Cổ phiếu thưởng là gì
- Cổ phiếu ưu đãi là gì
>>Đăng ký và nhận tài liệu chứng khoán miễn phí: tại đây

Tôi là Đặng Trọng Khang, người sáng lập & chia sẻ Phương Pháp Đầu Tư Chứng Khoán Theo LUẬT NHÂN QUẢ (Causality Investing). Một hệ thống mang tính ứng dụng rất cao và dễ dàng áp dụng, giúp mọi Nhà Đầu Tư đạt được thành công trong thị trường.